SOFT LIVING ROOM

1967-2013
Tussen droom en werkelijkheid

Met plezier nodig ik U uit voor een reis terug in de tijd.
Naar het jaar 1969 om te vertoeven in de sculptuur 'Soft Living Room'.
Het werk is na meer dan 40 jaar onzichtbaarheid nu weer te zien en te ervaren in het Stedelijk Museum Schiedam tijdens de tentoonstelling 'Ik Hou Van Holland' tot 6 September 2015.

1967 In 1967 maakte ik de eerste Soft Living Room die in de Hallen in Haarlem was tentoongesteld.
Een met donkerblauwe stof omsloten ruimte met een diameter van ± 5 meter.
Op de stof was een landschappelijk tafereel afgebeeld in onder andere fluoriserende vooral niet artistieke kleuren.
In die ruimte stonden donkerblauwe zachte heuvels, gevuld met vlokken schuimplastic.
Het geheel werd verlicht met kleine lampjes die als sterren in de nacht de kleuren deden opgloeien.

Na afloop van de tentoonstelling vroeg Willem de Ridder (Hitweek) mij om het werk te mogen gebruiken voor de inrichting van Fantasio (jongerencentrum) aan de Prins Hendrikkade.
Een 'ludieke' ruimte om kruidenthee te drinken, naar muziek te luisteren, te relaxen, de geest te verruimen en te mediteren.
In een oude auto van Willem vervoerden wij het werk naar Fantasio.
En daar is het na enige tijd voorgoed verdwenen.

1968 Benno Premsela vroeg mij naar aanleiding van de eerste SLR een groot werk te maken voor een biënnale in Lausanne (Zwitserland).

Een materialensubsidie en een reisbeurs van het Ministerie van CRM, afdeling beeldende kunsten en een gastenatelier op het Prinseneiland tijdelijk ter beschikking gesteld door het Stedelijk Museum Amsterdam, maakten het voor mij mogelijk om een voor die tijd zeer groot werk te realiseren.
Deze keer kon ik werken met betere materialen (kunstbont, massief schuimplastic, kunstzijde en meubelplaat) en ik had een goed atelier tot mijn beschikking.

1969 De Soft Living Room kreeg een diameter van 4 meter. De hoogte van de wanden was 2 meter.
De buitenvorm (de wanden) bestaat uit 16 houten panelen die samen een 16 hoekige gesloten ruimte vormen op basis van een zuivere cirkel.

De vloer is een 15 cm dikke laag schuimplastic, die van wand tot wand bekleed is met zwart kunstbont.
De wanden zijn aan binnen en buitenzijde bekleed met kunstzijde. Daarop is in zwart-wit een geabstraheerde voorstelling van golvend water en heuvels afgebeeld.

In het interieur staan 8 sculpturen, verplaatsbare heuvels van gemodelleerd schuimplastic overtrokken met kunstbont, waarop de golvende bewegingen van de wand zijn voortgezet.
Een interactie tussen wand en heuvels, tussen twee- en driedimensionaal.
De kleuren zijn teruggebracht tot zwart en wit, contrasten en uitersten.

De vloer is zwart, zwaar, donker dat naar boven toe overgaat in wit en licht dat gefilterd wordt door een strakke bespanning van witte kunstzijde die de ruimte aan de bovenkant afsluit van de buitenwereld. Een kleine ovaal in de verder gesloten wand is de enige toegang tot het interieur.
Lichtheid en tijdloosheid probeerde men in de jaren 60 te bereiken met meditatie.
Het object moest een zacht landschap zijn om in te kunnen verdwijnen. Verdwijnen uit een samenleving waarin veel zaken op losse schroeven werden gezet en waarin grenzen werden verlegd.
Weg uit een turbulente omgeving waar met veel geweld en agressie rechten werden opgeëist.
Gelijke rechten tussen man en vrouw.
De afstand tussen 'elitaire kunst' en publiek werd verkleind. (Soft Living Room)

Art van Westerop, die bij Yves Saint Laurent ervaring had opgedaan in het hoedenvak, hielp mij bij het strak bekleden van de heuvels in een patroon van zwart-wit kunstbont.
Lysander Apol maakte de 16 wanden van meubelpaneel.

In de zomer van 1969 vervoerden Lysander Apol en Art van Westerop de SLR naar Lausanne in Zwitserland.

In Lausanne was het werk een enorm succes. De journalist Virtus Schade schreef in de Deense krant de 'Berlingske Aftenavis' (onsdag 18 juni 1969) ondermeer: 'Men moet de schoenen uittrekken voor de kunst beleefd kan worden. Nee, er is hier geen "happening" maar een serieuze kunsttentoonstelling. Hier moet het werk van Van Elk besproken worden als het meest geavanceerde.' (einde citaat)

1970 1971 1972 Na tentoonstellingen in de universiteit van Eindhoven afdeling Bouwkunde en de Vishal in Haarlem eindigde de reis van de SLR in het Stedelijk Museum Schiedam.
Naar het leek ook deze keer voorgoed verdwenen.

1998 Tot ik in 1998 een brief ontving van Ludo van Halem, conservator beeldende kunst van het museum in Schiedam, over zijn ontdekking van de restanten van de Soft Living Room op een zolder van de gemeente Schiedam. Mij werd verzocht behulpzaam te zijn bij herstel van het werk. Toen voor mij een onmogelijke opgave.

2013 De jaren verstreken tot begin 2013 Colin Huizing en Christel Kordes namens het Stedelijk Museum Schiedam mij voorstelden om een volledige reconstructie van de SLR te maken.
Door hun enthousiasme en de steun van An en Martien de Voigt verzamelde ik de moed om dit werk dat ik zo lang geleden (45 jaar) had gemaakt te redden van de ondergang.

Met de hulp van de volgende mensen is het werk weer als vroeger:

An en Martien de Voigt voor hun morele en financiële steun;

Colin Huizing organiseerde namens het Stedelijk Museum Schiedam voortvarend, doortastend en snel de materialen, een fantastisch atelier, transport en hulp bij de wanden;

Erik Bouma, Aad Jongkind en Rens van Vuren verzorgden de 16 wanden. En transport;

Eva Damave, Irene en Geoff Carroll, Deborah Apol en Sieb Bohlken zorgden voor hand(werk) en spandiensten;

Evert de Cock maakte met de computer aan de hand van enkele oude foto's een onmisbare reconstructie van de figuratie op de wanden, zodat ik een beter beeld had van het geheel. Begeleiding drukwerk;

Christel Kordes had foto's en een nauwgezette beschrijving van de maten van de heuvels gemaakt. Zonder deze gegevens zou het een onmogelijke zaak zijn geworden;

Thea van Oosten van het Instituut Collectie Nederland kon mij na een snelle analyse van de materialen die ik in 1968 gebruikte en waarvan nog wat resten op het instituut aanwezig waren, vertellen wat de samenstelling was van het kunstbont en het schuimplastic, waardoor ik precies hetzelfde materiaal in 2013 kon bestellen.

Dankzij de bijdragen van deze mensen is de 'Soft Living Room' weer te zien in Schiedam!

Maria van Elk, 2013