Page 12 - 1968 ... 2013 Soft Living Room

De Soft Living Room van Maria van Elk

De Jaren Zestig

Maria van Elk vertelt me dat er ergens nog een polaroid moet liggen waarop te zien is dat zij op
een sokkel van Manzoni staat. De foto is genomen in het Stedelijk Museum in Amsterdam tijdens
de Nul Tentoonstelling in 1965. Daar was een Socle Vivante van Manzoni uit 1961 geëxposeerd,
een houten sokkel met twee voetafdrukken waarop je kon gaan staan en dan in een sculptuur
veranderde volgens de kunstenaar, zolang je daar stond. Zo’n actie karakteriseert de jaren zestig
waarin kunst en de ideeën daarover grote veranderingen kenden. Het kunstwerk bestaat soms
uit een performance door de kunstenaar of uit een idee over kunst, of het krijgt de dimensie van
land art buiten in de vrije natuur of de tijdelijke vorm van een installatie voor het moment, al dan
niet vastgelegd als foto. Algemeen geldt dat de scheiding tussen de kunstenaar en de kijker wordt
geslecht, tussen het maken van een werk en de beleving van het werk. Nog een typisch kenmerk is
het gebruik van nieuwe materialen die de nieuwe tijdsgeest symboliseren zoals plastic of kunstbont
en beeldende verwijzingen naar de pop(ulaire) cultuur. Alles in die tijd is gericht op het weghalen
van de scheiding tussen hoge en lage kunst.

Terwijl ik dit schrijf zijn daarvan voorbeelden te zien in een zaal in het Stedelijk Museum die
aan dat decennium is gewijd. Een textielcollage van Maria van Elk uit 1967, Mamma kijk naar
je kinderen, hangt naast een schilderij van Roy Lichtenstein As I opened fire (Toen ik het vuur
opende) in de stijl van een uitvergroot stripverhaal. Ook in het werk van Maria zijn details uit een
stripverhaal verwerkt. Er tegenover hangt Peinture à haute tension (schilderij op hoogspanning) van
Martial Raysse, een fotoportret van een vrouw, ingekleurd met een spuitbus en haar mond uitge-
voerd in neon. Ernaast hangt een werk van Michel Cardena in vinyl en plastic en daarnaast een
werk van Pieter Engels waarin een dure meisjes lakjas zijn betekenis als een verleidelijk kledingstuk
verliest en plat wordt getrokken tot een monochroom geel schilderij. In het midden van de zaal
twee plastic stoelen. Alles ademt de tijdsgeest: nieuwe materialen, hallucinerende kleuren, een jeug-
dige sfeer en de knipoog naar vormgeving, reclame en popcultuur.

˃˃ 3. 1967, details uit Mamma kijk naar je kinderen fragmenten uit ruimtevaart strips

˅ 1. 2016 zaal 0.2 collectie-opstelling, Stedelijk Museum Amsterdam

2. 1967, textielcollage, Mamma kijk naar je kinderen (Mamma look at your children)

˄
10